تجارت آزاد با اوراسیا معطل شروع مذاکرات - وبلاگ سرمایه

به گزارش وبلاگ سرمایه، ماه گذشته از دولت برای انجام مذاکرات تجارت آزاد با اوراسیا مجوز گرفتیم، در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات، از آبان 1401 تجارت آزاد با اوراسیا شروع می گردد؛ این را حمید زادبوم، رئیس سازمان توسعه تجارت در نوزدهمین نشست هیات نمایندگان اتاق تهران گفت.

پنجم آبان 1398 موافقت نامه ای میان ایران و اوراسیا امضا شد. همان زمان اعلام شد که بعد از سه سال ایران می تواند تجارت آزاد با اوراسیا را شروع کند. حالا زادبوم می گوید: ماه گذشته از دولت برای انجام مذاکرات تجارت آزاد با اوراسیا مجوز گرفته اند که در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات، می توان از این طریق موانع تعرفه ای را حذف کرد.

زادبوم درباره هدف از تشکیل اتحادیه می گوید: ایجاد فضای واحد مالی و ترویج رقابت سالم بود. نرخ بیکاری این اتحادیه 5.4 درصد و سرانه درآمد آن 27 هزار دلار است که رتبه اول استخراج نفت و گاز و فراوری انرژی برق را دارا است. همچنین رتبه پنج فراوری فولاد نیز برای این اتحادیه است البته اتحادیه اوراسیا را نمی توان با اتحادیه مالی اروپا مقایسه کرد چراکه هنوز اوراسیا به آن تکامل نرسیده است.

به گفته زادبوم اتحادیه مالی اوراسیا 850 میلیارد دلار با کشورهای دنیا تجارت دارد که 518 میلیارد دلار صادرات و 331 میلیارد دلار واردات را شامل می گردد و سهم ایران 2.5 میلیارد دلار است که از این میزان، یک میلیارد و 600 میلیون دلار صادرات به ایران و 823 میلیون دلار صادرات از ایران است.

80 درصد صادرات اوراسیا به ایران، محصولات کشاورزی به ویژه غلات و 68 درصد صادرات ایران به اوراسیا، محصولات کشاورزی به ویژه میوه و خشکبار است.

اولین فکر تشکیل اتحادیه مالی اوراسیا در سال 1994 توسط رئیس جمهور قزاقستان اعلام شد. 20 سال بعد، در سال 2015 این اتحادیه شروع به کار کرد. ابتدا بلاروس، قزاقستان و روسیه عضو این اتحادیه بودند و در ادامه ارمنستان و قرقیزستان نیز به آن اضافه شدند.

اتحادیه مالی اوراسیا سازمان بین المللی برای ادغام مالی منطقه ای است. این اتحادیه شخصیت حقوقی بین المللی دارد و توسط پیمان اتحادیه مالی اوراسیا تأسیس شده است. اتحادیه مالی اوراسیا حرکت آزاد کالاها، خدمات، سرمایه و نیروی کار را فراهم و سیاست های هماهنگی بین واحدها را در بخش های معین شده توسط پیمان و توافق های بین المللی در اتحادیه دنبال می نماید.

کشورهای عضو اتحادیه مالی اوراسیا، جمهوری ارمنستان (در منطقه قفقاز در همسایگی شمال غربی ایران)، جمهوری بلاروس (در همسایگی شمال غربی روسیه و در همسایگی لهستان)، جمهوری قزاقستان و جمهوری قرقیزستان (در منطقه آسیای مرکزی) و فدراسیون روسیه هستند. به جز ارمنستان که با دیگر اعضا پیوستگی جغرافیایی ندارد (و عضویت ایران می تواند این حلقه اتصال را به وسیله دریای خزر تأمین کند)، بقیه اعضا با یکدیگر پیوند زمینی مستقیم دارند.

این اتحادیه برای ارتقای جامع، بالا بردن رقابت و همکاری بین اقتصادهای ملی و ارتقای توسعه پایدار به منظور بالا بردن سطح زندگی ملل کشورهای عضو ایجادشده است. حجم تجارت خارجی این اتحادیه با دنیا خارج در سال 2018 برابر با 866 میلیارد دلار بوده که 79 درصد آن سهم روسیه بوده است.

شروع تجارت آزاد با اوراسیا از آبان 1401

کشورهای توسعه یافته تجارت آزاد را ترجیح می دهند؛ این را زادبوم می گوید. به گفته زادبوم ترکیه فقط با ایران موافقت نامه ترجیحی دارد اما با سایر کشورها به دنبال تجارت آزاد است. تجارت آزاد به معنی حذف موانع تعرفه و غیرتعرفه ای است. در مرحله بعدی، اتحادیه گمرکی تشکیل می گردد که از این طریق، تعرفه های مشترکی در برابر کشورهای ثالث می توان ایجاد کرد.

او در دفاع از اهمیت تجارت آزاد تاکید می نماید: تجارت آزاد به حدی اهمیت دارد که حتی سنگاپور که تعرفه صفر اعمال نموده، باز هم برای تجارت آزاد با اوراسیا وارد مذاکره شده است درحالی که تعرفه ما 19 درصد به بالا است.

آمارها چه می گویند؟

سهم ایران در تجارت خارجی با اتحادیه مالی اوراسیا در سال 2018 برابر 0.3 در صادرات و 0.2 درصد در واردات اتحادیه بوده است. مجموع تجارت خارجی ایران با این اتحادیه 2/3 میلیارد دلار بوده که سهمی برابر 3/0% (3 دهم درصد) در تجارت این اتحادیه نقش داشته است. البته این تأثیر بیشتر به سبب حجم بزرگ تجارت خارجی روسیه بوده که حدود 680 میلیارد دلار است و بعد از آن قزاقستان قرار گرفته است که 93 میلیارد دلار تجارت خارجی داشته است. در این سال، حجم تجارت خارجی جمهوری اسلامی ایران 139 میلیارد دلار بوده است.

حالا این ارقام تغییر نموده است. سیزدهم خردادماه 1399 سید روح الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران درباره شرایط تجارت خارجی ایران با اوراسیا گفته است: میزان تجارت خارجی ایران با اوراسیا از پنجم آبان ماه سال 1398 تا به امروز به بیش از دو میلیارد و 112 میلیون و 447 هزار و 839 دلار رسیده است. از این میزان بیش از یک میلیارد و 528 میلیون و 956 هزار و 340 دلار سهم واردات و 583 میلیون و 491 هزار و 501 دلار سهم صادرات است.

به گفته لطیفی از کل تجارت ایران با این اتحادیه بیش از یک میلیارد و 125 میلیون دلار در رویه های صادرات و واردات که شامل 53 درصد کل تجارت طرفین می گردد براساس معافیت و تخفیفات موافقت نامه تجارت ترجیحی بوده است.

او درباره کالاهای وارداتی از این اتحادیه براساس این موافقت نامه گفته است: مجموع واردات ایران از اتحادیه اوراسیا 966 میلیون و 328 هزار و 617 دلار برابر با 3 میلیون و 52 هزار و 700 تن کالا براساس موافقت نامه مذکور بوده است.

براساس آمار گمرک ایران بیشترین میزان صادرات ایران به ترتیب، روسیه با بیش از 53 درصد، ارمنستان با 23 درصد، قزاقستان 16 درصد و قرقیزستان با کمتر از 1.5 درصد بوده است. بیشترین میزان واردات ایران به لحاظ ارزش به ترتیب از روسیه با بیش از 78.5 درصد، قزاقستان با بیش از 18 درصد، روسیه سفید 2 درصد بوده است؛ دو کشور ارمنستان و قرقیزستان سهمی کمتر از یک درصد را به خود اختصاص داده اند.